Hamd alemleri yaratan, yarattıkları arasından dilediklerini seçen Allâh Subhânehu ve Teâlâ’yadır. O’ndan yardım ve mağfiret dileriz. Salât ve selâm ise insanlar arasından seçilmiş ve üstün özelliklerle donatılmış Peygamberimiz Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’e ve bütün nebilerin üzerine olsun.
Giriş
Dergimizin kıymetli okuyucuları, bu sayımızla birlikte yeni bir sahabenin hayatına değinemeye başlayacağız. İslâm’dan önce tâhire İslâm’la şereflendikten sonra ise kübrâ lakaplarıyla şereflenmiş bu kıymetli sahabemiz tabii ki de validemiz Hatîce radiyallâhu anha’dır.
Hatîce radiyallâhu anha’nın İslâm Öncesi Hayatı
İslâm tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Hatîce bint Huveylid radiyallâhu anha, Peygamber Efendimiz Muhammed Mustafa sallalâhu aleyhi ve sellem’in ilk eşi, en büyük destekçisi ve İslâm’a ilk îmân eden kişidir. Onun hayatı, sadece bir eş ve anne olarak değil; aynı zamanda güçlü bir iş kadını, toplum içinde saygın bir şahsiyet ve örnek bir mümine olarak dikkat çeker. Hatîce radiyallâhu anha annemizin İslâm öncesi hayatı ve Peygamberimizle yaptığı evlilik hem dönemin Mekke toplumu açısından hem de İslâm tarihi açısından çok özel bir yere sahiptir.
Soyu ve Çocukluk Yılları
Hatîce radiyallâhu anha annemiz, miladi 555 yılı civarında Mekke’de dünyaya gelmiştir. Babası Huveylid bin Esed, Kureyş’in saygın ve varlıklı ileri gelenlerindendi. Annesi Fâtıma bint Zâide idi. Hatîce radiyallâhu anha’nin soyu, baba tarafından Kusay bin Kilâb’da anne tarafından ise Lüey bin Galip’de Peygamber Efendimiz sallalâhu aleyhi ve sellem’in soyu ile birleşmektedir. Böylece her ikisi de Mekke’nin köklü ve itibarlı ailelerine mensup olmuşlardır.
Çocukluk yıllarında Mekke’de yaygın olan putperestlik, içki ve ahlaksız yaşam tarzı onun hayatına sirayet etmemiştir. Dürüst, iffetli ve vakur bir kişilik olarak tanınmış, toplum içinde “Tâhire” (temiz, iffetli kadın) lakabıyla anılmıştır. Kadınların sosyal hayatta çok geri planda kaldığı bir dönemde onun böylesine saygın bir kişilik kazanması dikkat çekicidir. Hele ki kız çocuğu sahibi olmanın aşağılanma vesilesi sayıldığı böyle bir zamanda seçkin ve başarılı biri olması onun ne kadar üstün özelliklerle donatıldığını bir kez daha gözler önüne sermektedir.
Ticaret Hayatı
Babası Huveylid’in vefatından sonra Hatîce radiyallâhu anha’ya büyük bir miras kalmıştı. O, bu mirası akıllıca kullanarak Mekke’nin en başarılı tüccarlarından biri hâline gelmiştir. Mallarını Yemen ve Şam gibi büyük ticaret merkezlerine göndermiş, kervanlarını güvenilir vekiller aracılığıyla yönetmiştir.
Hatîce, ticaretteki dürüstlüğü, cömertliği ve güvenilirliğiyle kısa sürede ün kazanmış, “Mekke’nin en zengin ve itibarlı kadını” olarak anılmıştır. Onunla iş yapan herkes, adaletli davranışlarından dolayı kendisine hayranlık duymuştur. Ticaret yoluyla elde ettiği servetini sadece kendine değil; yoksullara, kimsesizlere ve ihtiyaç sahiplerine yardım için de harcamıştır.
İlk Evlilikleri
Hatîce radiyallâhu anha İslâm öncesi gençlik yıllarında iki evlilik yapmıştır. İlk evliliğini Atîk bin Âiz ile yapmış, bu evlilikten Abdullâh adında bir oğlu ve Hind adında bir kızı olmuştur. Eşinin vefatı üzerine dul kalmış, daha sonra Ebû Hâle Hind bin Zerâre ile evlenmiştir. Bu evlilikten Hind adında bir oğlu dünyaya gelmiştir. İkinci eşinin de vefatıyla yeniden dul kalmış ve kendini ticaret işlerine vermiştir.
Bu süreçte Kureyş’in önde gelenlerinden birçok saygın kimse Hatîce radiyallâhu anha’ya evlenme teklifinde bulunmuş, ancak o, Peygamberimiz gibi üstün ahlâka sahip biri ile evlenmeyi uygun görmüştü. Bu durum mal, mülk veya şöhretin onun için bir ölçü olmadığını esas önemli olanın güvenilirlik ve güzel ahlâk olduğunu göstermektedir
Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem ile Tanışması
Hatîce radiyallâhu anha, ticaret kervanlarını yönetecek dürüst ve güvenilir birini ararken, Kureyş içinde herkesin “el-Emin” (güvenilir, emin kişi) lakabıyla tanıdığı Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’i duymuştu. Henüz peygamberlik vazifesi başlamamıştı, ama o, ahlâkı, doğruluğu ve güvenilirliğiyle Mekke halkı arasında bu özellikleri ile öne çıkıyordu.
Hatîce annemiz, Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’le ticaret kervanlarından birini yönetmesi için anlaştı. Bu seyahatte Hatîce radiyallâhu anha’nın kölesi Meysere de peygamber efendimizin yanında bulunuyordu. Şam’a yapılan bu ticaret yolculuğu, büyük bir kazanç sağladı. Ancak asıl önemli olan, Meysere’nin dönüşte anlattıklarıydı: Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in dürüstlüğü, çalışkanlığı, insanlara adaletiyle davranışı, yolda karşılaştığı zorluklardaki sabrı ve vakarı… Bütün bunlar Hatîce annemize tek tek anlatılmıştı ve bu anlatılanlar onu derinden etkilemişti.
Evlilik Teklifi ve Nikâh
Ticaret yolculuğu dönüşünde Hatîce radiyallâhu anha, Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem’in üstün ahlâkından ve dürüstlüğünden etkilenerek ona evlenme teklifinde bulundu. O sırada Hatîce radiyallâhu anha kırk yaşında, Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem ise yirmi beş yaşındaydı. Peygamber efendimiz teklifi kabul etti. Nikâh, peygamberimizin amcaları ve Hatîce radiyallâhu anha’nın ailesinin katılımıyla Mekke’de gerçekleşti. Nikâh sırasında Hatîce radiyallâhu anha’nın velisi Amr bin Esed hazır bulunmuş, Peygamber’in amcası Ebû Tâlib ise nikâh hutbesini okumuştu. Bu evlilik, Mekke’de hem sosyal hem de ahlâkî açıdan çok büyük bir olay olarak kabul edilmişti.
Evlilik Hayatları
Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem ve Hatîce radiyallâhu anha’ nın evliliği yaklaşık 25 yıl sürmüş ve örnek bir aile hayatı olmuştur. Bu evlilikten altı çocuk dünyaya gelmiştir. İsimleri şunlardır: Kasım, Abdullâh, Zeyneb, Rukiyye, Ümmü Gülsüm ve Fâtıma radiyallâhu anhum.
Hatîce radiyallâhu anha, Peygamber Efendimiz aleyhisselâm’a daima destek olmuş, onu yüreklendirmiştir. Özellikle risalet görevi başladığında ilk îmân eden kişi o olmuştur. Tüm varlığıyla Efendimizin yanında durmuş, malını ve canını İslâm davası uğruna harcamaktan çekinmemiştir.
Sonuç
Hatîce radiyallâhu anha, İslâm öncesi hayatında Mekke’nin en temiz, en iffetli ve en saygın kadınlarından biri olarak temayüz etmiştir. Peygamber Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem ile yaptığı evlilik, sadece bir aile birliği değil; aynı zamanda İslâm’ın yayılış sürecinde en güçlü desteklerden biri olmuştur. Onun örnek şahsiyeti hem kadınlar hem de tüm Müslümanlar için kıyamete kadar ilham kaynağı olmaya devam edecektir.
Minhâc Dergisi 15. Sayı | Ekim 2025 | İbrahim Yahya
Bir Cevap Yaz
